Zelfcompassie is belangrijker dan zelfvertrouwen en beter dan narcisme
Zelfcompassie is belangrijker dan zelfvertrouwen, aldus Kristin Neff in het tijdschrift ‘Ode’ van juni 2011, n.a.v. haar scriptie over dit onderwerp. Zelfcompassie blijkt meer voordelen te hebben dan nadelen.
Kristin Neff omschrijft zelfcompassie als “aardig zijn voor jezelf, zonder te oordelen”.
Zelfcompassie heeft dezelfde voordelen als zelfvertrouwen, maar niet de nadelen. Bovendien stelt ze dat zelfvertrouwen kan leiden tot narcisme. In dat geval slaat het door in egocentrische neigingen door bijvoorbeeld weinig zelfreflectie te tonen, niet goed te luisteren of door anderen naar beneden te halen om jezelf beter te voelen (zie ook de website van Kristin Neff).
Effecten van zelfcompassie
Onderzoek toont aan dat zelfcompassie geassocieerd wordt met emotionele weerbaarheid, sterkere zelfreflectie, hoge zorgzaam- of betrokkenheid in relaties, minder faalangst en minder narcisme. Dus zelfcompassie is een goede vaardigheid voor leidinggevenden!
Hard voor jezelf …
Het lastige is dat we van jongs af aan hebben geleerd in een bepaald verwachtingspatroon te stappen en hierbij kritisch te zijn tegenover onszelf. We hebben geleerd ons aan te passen aan de omgeving en te leven naar ‘hoe het hoort’. Want dat beschermt ons tegen kritiek van anderen, het buiten de boot vallen of niet goed genoeg zijn etcetera (Neff noemt dit een vlucht-vechtreactie, een natuurlijke manier waarmee we met bedreigingen omgaan).
Maar kritiek is standaard gekoppeld aan het beoordelen van daden, uitspraken, enzovoort. Dus zodra je een oordeel hebt, wijs je iets af. En daarmee geldt dat zolang je een oordeel hebt over jezelf, je jezelf afwijst en streng of hard blijft voor jezelf.
… of vriendelijk voor jezelf?
De kracht zelfcompassie is dat het verzachtend werkt. Op het moment dat je je gedrag, gedachten, gevoelens en situaties niet meer vanuit negatieve of oordelende gevoelens benadert maar vanuit vriendelijkheid of mededogen, kun je sneller “objectief” terugblikken op de situatie (d.w.z. zonder oordeel). Dit maakt het makkelijker om deze in de toekomst beter of effectiever te kunnen hanteren. Daarbij vormt zelfcompassie een handvat om jezelf te ondersteunen, troosten of motiveren. Zie het maar als een vorm van met de hand over je eigen hart strijken met als doel aardiger voor jezelf te zijn.
Om jezelf geven betekent jezelf los zien van anderen.
Stabiele of onstabiele factor?
Zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid liggen dichtbij elkaar en zijn vaak extern georiënteerd. Ze richten zich op succes (je vergelijkt jezelf met anderen) of op veiligheid en zelfbescherming. Daarmee is het een onstabiele factor: omstandigheden veranderen, er komen altijd weer anderen om je aan te meten en situaties die onzekerheid meebrengen.
Zelfcompassie komt daarentegen van binnenuit en is onafhankelijk van externe omstandigheden. Het maakt je sterker en minder afhankelijk, ongeacht de situatie of omstandigheden.
Stel je een boom voor met een stevige en sterke wortel of een met een minder sterke wortel. Welke van de twee is in staat zich makkelijker staande te houden? Hoe steviger je staat en geworteld bent, hoe makkelijker staande kunt houden in lastige situaties.
Zelfcompassie helpt je om vanuit je eigen kracht in het leven te staan.
Bevrijdend
Om te leven en handelen vanuit zelfcompassie, is het noodzakelijk dat je allerlei aangeleerde of overgenomen (reactie)patronen loslaat en leert te accepteren dat het niet gaat om goed of fout.
Je onderneemt iets en deze actie kan positief of negatief uitpakken, maar jij bent niet goed of fout. Je zult merken dat allerlei bekende duiveltjes de kop opsteken die de wereld in zwart en wit indelen, in goed en fout, in winnaars en verliezers. Het vraagt dan ook volharding om zelfcompassie te ontwikkelen.
Maar de beloning is zo zoet! Faalangst verdwijnt, je durft van alles te ondernemen wat je eerder niet aandurfde. Zelfcompassie bevrijdt je van veel regels die je zijn opgelegd door een innerlijke criticus en daardoor ga je (eindelijk) doen wat je echt wilt!
Zelfcompassie ontwikkelen
Je kunt beginnen met het boek van Kristin Neff te lezen. Ze beschrijft wat zelfcompassie is, hoe ze het zelf beleeft en welke wetenschappelijke onderzoeken er naar zelfcompassie zijn gedaan. Daarnaast staan er verschillende oefeningen in het boek, die je zelf kunt doen.
Heb je geproefd en wil je meer, dan kun je een training volgen om zelfcompassie écht in je systeem te krijgen en het als een tweede natuur te leren toepassen in je dagelijks leven.
